Στην Ελλάδα, λοιπόν, έως την εποχή του Ιουστινιανού, ολόκληρη η βία και το βάρος της κρατικής µηχανής, συνεπικουρουµένης από έκτατη δράση όπως αυτή του Αλαρίχου, αποδείχθηκε αναποτελεσµατική. Για τους 'Ελληνες η νέα αυτή πίστη αποτελούσε µωρία. Υπό την βαριά σκέπη της αστυνοµικής καταπίεσης και των νόµων του Ιουστινιανού, που αφαιρούσαν κάθε κοινωνική θέση από όσους περέµεναν πιστοί στις παραδόσεις του έθνους τους - και παρά το ότι έγινε µεγάλος διωγµός των Ελλήνων - στην Ελλάδα συνεχιζόταν κρυφό η θεία λατρεία επί των κατεστραµένων ναών. Οι 'Ελληνες προσέβλεπαν πάντα στον τελευταίο φάρο του Ελληνισµού, τη Σχολή των Αθηνών, γι' αυτό και ο Ιουστινιανός απαγορεύει τη λειτουργία της στα 529. 'Εκτοτε η ιστορία της ελληνικής θρησκείας χωρίζεται σε δύο µέρη: “0ι παγανιστικές αυτές επιβιώσεις µπορεί να διακριθούν σε δύο κατηγορίες: 1. Για µεν τα τέλη του 6ου και τις αρχές του 7ου αιώνα, τα µέλη µίας κοινωνικής ελίτ διατηρούν συνειδητά έναν αρχαίο τρόπο ζωής και ένα σύστηµα αρχαίων δοξασιών. Πρόκειται για µέλη της συγκλήτου, των ακαδηµιών και της µορφωµένης αστικής γραφειοκρατίας. 2. Η δεύτερη κατηγορία αφορά τις πλέον αποµονωµένες ή αποµακρυσµένες περιοχές της αυτοκρατορίας. Εδώ ένας αγροτικός πληθυσµός συνεχίζει ορισµένες πρακτικές αναπόσπαστα δεµένες µε τον παραδοσιακό τρόπο ζωής”. (“0ι ειδωλολάτρες στο Βυζάντιο”, Ηµερίς. Οι Περιθωρισκοί στο Βυζάντιο, 'Ιδρυµα Γουλανδρή - Χορν, Αθήναι, 1993). Πράγµατι, οι πιστοί των παραδοσιακών ιδεών στα υψηλά κλιµάκια της κοινωνίας φροντίζουν ώστε να περισώζεται ό,τι είναι δυνατόν από την αρχαία κληρονοµιά: ιδρύουν ιδιωτικές βιβλιοθήκες για να σωθούν έργα των Κλασικών, που χωρίς να είναι στον κατάλογο των απαγορευµένων, κατάστρέφονταν από τους φανατικούς Πατριάρχες! 'Εχουµε λ.χ. τη µαρτυρια ς του Πάπα Λέοντος Ι' Μέδικου ότι ολίγον προ της εποχής του κατεστραφησαν τα έργα της Σαπφούς και των άλλων λυρικών ποιητών... Καλλιεργούν την ελληνική γλώσσα, ως απαραίτητο προϋποθέση διά την επιστροφή, κάποτε στην πατρογονική ιδεολογία και θρησκεία, και κατορθώνουν να επιβάλουν καθ' όλον τον βίον του Βυζαντίου την αττική γλώσσα και να µην επιτρέψουν την εκβαρβαρισµένη δηµώδη να φθάσει στους λογίους κύκλους. Οµάδες ελληνολατρών ιδρύουν µοναστήρια για να κρύψουν εκεί τα βιβλία και τη διδασκαλία των Κλασικών! Η προσπάθεια αυτών των κύκλων για βαθµιαία επάνοδο της αυτοκρατορίας στις παραδοσιακές αξίες αποδίδει σταδιακά καρπούς: µιλούν για τον ελληνικό φυσικό - γονιδιακό θα λέγαµε σήµερα - εθνισµό και επιτέλους ο τελευταίος αυτοκράτορας λέει χωρίς ντροπή ότι είναι 'Ελληνας! Συγχρόνως, η µερίδα αυτή των Ελλήνων στο φρόνηµα και τη θρησκεία, βλέποντας µε σπαραγµό ψυχής την τουρκική απειλή και τη συνθηκολόγηση της Χριστιανικής ηγεσίας (το Αγιον 'Ορος συνοµολογεί επωφελή συνθήκη µε τους Οθωµανούς ήδη στα 1371) αισθάνεται τόσο ισχυρή, ώστε εµφανίζεται δηµοσία δια του Πλήθωνος και δηλώνει ευθέως ότι “εάν θέλουµε να έχει µέλλον η αυτοκρατορία, οφείλουµε να αλλάξουµε τους νόµους και τη θρησκεία”! Πράγµατι ο Πλήθων εµφάνιζε αφ' ενός πλήρες σύστηµα νόµων και αφ' ετέρού πλήρες τελετουργικό τής επανακαµπτούσης θρησκείας. Η αντίδραση των Χριστιανών και των Τούρκων υπήρξε λυσσαλέα. Οι εκδηλώσαντες δηµόσια την ελληνική ταυτότητά τους φονεύονται και η χριστιανική Εκκλησία καίει τα έργα του Πλήθωνα, προσφέρουσα στους Οθωµανούς 400 έτη αδιατάρακτης κυριαρχίας επί της Ελλάδας, εγγυηµένης υπό του Πατριάρχου της Πόλεως ο οποίος καθίσταται και διοικητικώς κύριος της Ελλάδας και των απανταχού χριστιανών (Millet - i- Rum). 'Οµως, παρά τις αντιξοότητες και το πλήθος των αντιδρόντων, η ελληνίζουσα άρχουσα τάξη κατόρθωσε όχι µόνο να επιβιώσει κατά την Οθωµανική περίοδο αλλά και να µεγαλουργήσει, αποδειχθείσα απαραίτητη λόγω της ευφυίας της και της γνώσεώς της των επιστηµών, για τους κατακτητές. Η τάξη δε αυτή, καλλιεργούσα και τη γλώσσα και την αρχαιολατρεία, ήταν έτοιµη αvά πάσα στιγµή για τη µεγάλη ευκαιρία. Πραγµατικά, µόλις άλλαξαν τα πνεύµατα στην Ευρώπη, ούσα έτοιµη από καιρό, άναψε απ' άκρου εις άκρο της Οθωµανικής Αυτοκρατορίας µε το φως του ∆ιαφωτισµού τη σπίθα της εθνεγερσίας. Η επιτυχία του ∆ιαφωτισµού υπήρξε ολοκληρωτική ενώ αντιθέτως απεδείχθη µάταια η σθεναρή αντίδραση των Ορθοδόξων Χριστιανών, οι οποίοι έφθασαν στο σηµείον να λοιδωρήσουν το µαρτύριο του Ρήγα!
Φόρουμ 
