«Λυπάμαι που δεν είμαι Έλληνας»

Admin

«Λυπάμαι που δεν είμαι Έλληνας»
«Λυπάμαι που δεν είμαι Έλληνας» - ανθολογία τεσσάρων Ρουμάνων ποιητών στην ελληνική γλώσσα

«ΛΥΠΑΜΑΙ που δεν είμαι Έλληνας», είναι ο τίτλος της ανθολογίας τεσσάρων Ρουμάνων ποιητών, που επιμελήθηκε και μετέφρασε ο γνωστός νεοελληνιστής, υφηγητής του πανεπιστημίου του Ιασίου Ανδρέας Ράδος.

Πρόκειται για έργα των ποιητών Νικήτα Στανέσκου (1933-1983), Μαρίν Σορέσκου (1936-1996), Άννα Μπλαντιάνα (1942) και Ιοανίντ Ρομανέσκου (1937-1996). Τον τίτλο της ανθολογίας ο κ. Ράδος δανείσθηκε από ένα ποίημα του Ν. Στανέσκου, που όπως είπε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, η φράση αυτή σηματοδοτεί, ακτινοβολεί στην ποίηση του Ρουμάνου ποιητή.

«Είναι η λατρεία του Στανέσκου προς το αιώνιο ελληνικό πνεύμα-απολλώνιο φως. Σηματοδοτεί μεταφορικά έναν από τους πυλώνες στη διαμόρφωση όχι μόνο του ρουμανικού πολιτισμού, αλλά και του ευρωπαϊκού στο σύνολό του. Είναι η γέφυρα επικοινωνίας που πάντα είχε η πατρίδα των Εμινέσκου και Μπλάγκα με την πατρίδα του Ομήρου και του Ελύτη», τονίζει ο κ. Ράδος. Ο ίδιος μας αναφέρει ότι η μεγάλη απήχηση που είχε η ποίηση του Στανέσκου, οι πάμπολλες κριτικές μελέτες Ρουμάνων και ξένων κριτικών τον αναδεικνύουν ως έναν από τους πιο διακεκριμένους Ευρωπαίους ποιητές των τελευταίων δεκαετιών.

Χαρακτηριστικά αναφέρουμε τον τελευταίο στοίχο από το ποίημα του Νικήτα Στανέσκου, «Και όχι Βάρβαρος":

«Όταν είμαι, όταν υπάρχω

όταν γι' αυτά τα δύο δεν λυπάμαι

θλίβομαι που θα μπορούσα να είμαι Έλληνας

αλλά δεν είμαι».

Ο κ. Ράδος, μεταφραστής πολλών επιφανών ελλήνων και ελληνοκυπρίων ποιητών και συγγραφέων (Σολωμού, Ελύτη, Σεφέρη, Παλαμά, Καζαντζάκη κ.ά) στη ρουμανική γλώσσα, δεν παραλείπει να αναφέρει ότι η ρουμανική ποίηση και γενικότερα η λογοτεχνία «τόσο φιλική και φιλόξενη», όπως την χαρακτηρίζει, δεν είναι πολύ γνωστή στη χώρα μας, σε αντίθεση με την προβολή της ελληνικής λογοτεχνίας στη Ρουμανία.

«Θα ήθελα να θυμίσω βέβαια πως ορισμένοι Έλληνες και Ρουμάνοι λογοτέχνες μετέφρασαν και πρόβαλλαν τη ρουμανική ποίηση στην Ελλάδα, όπως η Ρίτα Μπούμη-Παππά, ο Μενέλαος Λουντέμης, ο Δημήτρης Ραβάνης-Ρεντής, ο Βίκτωρ Ιβάνοβιτς κ.ά. Η τελευταία ανθολογία που επιμελήθηκα και μετέφρασα εντάσσεται σε αυτή την προσπάθεια και νιώθω ευτυχής γι' αυτό».

Η επιλογή των ποιητών, κυρίως των Νικήτα Στανέσκου, Μαρίν Σορέσκου, Άννα Μπλαντιάνα, όπως μας είπε ο κ. Ράδος, εξηγείται από το γεγονός ότι αντιπροσωπεύουν διαφορετικές τάσεις στη ρουμανική ποίηση των δεκαετιών ΄60, ΄70 και ΄80 του εικοστού αιώνα, μία περίοδος αναζήτησης όπου «αναζωογονούνται νέες μορφές και λογοτεχνικών ρευμάτων της Δύσης, αλλά και της ρουμανικής εθνικής λογοτεχνίας».

Στη Ρουμανία ο κ. Ράδος βρέθηκε μικρό παιδί με τους γονείς του, ως ένα ακόμη «θύμα», όπως λέει, του εμφυλίου πολέμου. Δραματικές οι μνήμες του μικρού Ανδρέα, (γεννήθηκε το 1938 στο Νεστόριο της Καστοριάς), έχοντας χάσει αδέλφια και συγγενείς στη δίνη της χειρότερης μορφής πολέμου που έχει γνωρίσει η ανθρωπότητα.

«Ευτυχώς οι πληγές έχουν επουλωθεί και ευχή όλων μας να μην γνωρίσουν οι νεότερες γενιές τέτοιες ημέρες», μας είπε λακωνικά και μας μετέφερε αισιόδοξα στον δικό του κόσμο, στο ιστορικό Ιάσιο- φυτώριο έμπνευσης και εργασίας για τον ίδιο εδώ και δεκαετίες. Μετά την ολοκλήρωση της βασικής εκπαίδευσης σπούδασε φιλολογία και αποφοίτησε, διαδοχικά από τα πανεπιστήμια «Αλέξανδρος Ιοάν Κούζα» του Ιασίου και του Βουκουρεστίου.

Το 1974 εργάζεται ως βοηθός καθηγητή στο Ιάσιο πανεπιστήμιο και με δική του πρωτοβουλία το υπουργείο Παιδείας της Ρουμανίας δίνει την άδεια να λειτουργήσει στο πανεπιστήμιο εργαστήριο Νέων Ελληνικών Σπουδών, που δεν αργεί, χάριν της μεγάλης ανταπόκρισης των ρουμάνων φιλελλήνων φοιτητών, να μετεξελιχθεί σε λεκτοράτο, το οποίο ο κ. Ράδος διηύθυνε μέχρι την συνταξιοδότησή του το 2000. Το τμήμα συνεχίζει και σήμερα τη λειτουργία του, γεγονός που δεν μπορεί παρά να χαροποιεί τον ίδιο.

«Νιώθω ευτυχής που πέρασαν από το τμήμα μου πολλοί φοιτητές, οι οποίοι σήμερα είναι γνωστοί μεταφραστές, άλλοι διδάσκουν την ελληνική στα σχολεία ελληνικής γλώσσας στις ελληνικές κοινότητες της Ρουμανίας, ενώ δεν είναι λίγοι αυτοί που εργάζονται σε διάφορα ιδρύματα, κρατικά αρχεία, αλλά και μεικτές επιχειρήσεις», λέει με ικανοποίηση ο κ. Ράδος.

Με την λειτουργία του εργαστηρίου ο κ. Ράδος ιδρύει και το Ίδρυμα για τη Διάδοση του Βαλκανικού και Ευρωπαϊκού Πολιτισμού «Ρήγας Φεραίος» Ρουμανίας, που οποίου προεδρεύει μέχρι σήμερα. Μέλη του Ιδρύματος είναι γνωστοί ακαδημαϊκοί, άνθρωποι των Τεχνών και απλοί ρουμάνοι πολίτες.

Εργασίες του ακούραστου μεταφραστή (επίσημες ανακοινώσεις, άρθρα, μελέτες, δοκίμια, που αφορούν στον Βαλκανικό πολιτισμικό χώρο) έχουν δημοσιευθεί σε ακαδημαϊκά περιοδικά στη Ρουμανία, την Ελλάδα και την Κύπρο. Ο κ. Ράδος έχει εκδώσει μέχρι σήμερα 14 βιβλία, ενώ στα «σκαριά» είναι η έκδοση ενός βιβλίου με επιστολές από την προσωπική του αλληλογραφία με αξιόλογες μορφές της ελληνικής λογοτεχνίας, με στόχο να αναδείξει για άλλη μία φορά το ελληνο-ρουμανικό πνεύμα που υπάρχει και χρίζει καλλιέργειας.

Η ανθολογία κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις «Σοκόλη».

www.kathimerini.gr με πληροφορίες από ΑΠΕ - ΜΠΕ